MELEK YATIRIM AĞI, GENÇ GİRİŞİMCİLERİN ÖNÜNÜ AÇIYOR

Ülkemiz ekonomisi ve sosyal yaşamında en önemli sorunlardan biri, başlatılan işin sonunun getirilememesidir. Gerekli iş ve finansman kaynağı sağlayamamak pek çok önemli projelerin hayata geçirilemeden sonlanmasına neden olmaktadır. Yatırımcıları desteklemek amacıyla ABD ve Avrupa’da Melek Yatırımcı Ağı (“Angel Investor”) kurulmuş, sadece ABD’deki Melek yatırımcıların, ortalama yıllık yatırımları 30 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

Ülkemiz ekonomisi ve sosyal yaşamında en önemli sorunlardan biri, başlatılan işin sonunun getirilememesidir. Gerekli iş ve finansman kaynağı sağlayamamak pek çok önemli projelerin hayata geçirilemeden sonlanmasına neden olmaktadır. Yatırımcıları desteklemek amacıyla ABD ve Avrupa’da Melek Yatırımcı Ağı (“Angel Investor”)  kurulmuş,  sadece ABD’deki Melek yatırımcıların, ortalama yıllık yatırımları 30 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

 

Türkiye’de  yeteri kadar fon sağlanamasa da, destek aldığında kısa süre içinde yerel ve global pazarlarda fayda sağlayabilecek potansiyele sahip, hizmet, teknoloji, bilim alanlarında yeni bir fikir, buluş ve uygulama içeren girişim projelerine yatırım ve danışmanlık yapmak amacıyla BKY mevzuatına uygun olarak T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın izniyle TRAngels Melek Yatırım Ağı kurulmuştur .

 

Melek Yatırımcı ve TRAngels Melek Yatırım Ağı Başkanı Mustafa Alper  sistemin tam olarak ne olduğuna ve nasıl işlediğine dair sorularımızı yanıtladı.

 

 

Melek Yatırımcı kimdir?

 

Melek yatırımcı, büyüme potansiyeli yüksek, özellikle yenilikçi girişimlere, projelere hatta fikirlere sermaye katılımında bulunarak ortak olan, tecrübe ve birikimlerini girişimcilere aktararak onlara yol gösteren, yardımcı olan ve belli bir süre, genellikle 3-5 yıl sonra hisselerini satarak girişimden ayrılmayı hedefleyen bireysel yatırımcılardır. Melek yatırımcılar tek başlarına yatırım yaptıkları gibi çok sayıda melek yatırımcı bir araya gelerek girişimcinin ihtiyacı olan finansal desteği sağlayabilmektedirler.

 

Melek Yatırımın Felsefesi Nedir?

Melek yatırım temelde adından da anlaşılacağı gibi içinde iyilik yapmayı barındıran bir yatırım türüdür. Melek yatırımcılar büyüme potansiyeli yüksek başlangıç aşamasında olan ancak oldukça riskli yeni projelere, girişimlere yatırım yaparlar ve belirli bir süre sonra girişime koyduklarının karşılığında sahip oldukları azınlık hisselerini satarak ayrılırlar.

 

Kimler Melek Yatırımcı Olabilir?

Melek yatırım felsefesi doğrultusunda yatırım yapacak herkes melek yatırımcı olabilir. Melek yatırımcılar bireysel olduğu kadar grup halinde olabilirler, ancak önemli olan girişimciye her açıdan destek olacak bir felsefe doğrultusunda yatırım yapmalarıdır. Genel olarak iletişim yetenekleri gelişkin, sabırlı, uzun vadeyi planlayabilen, stratejik düşünebilen, iletişim ağı geniş olan, girişimciler için zaman ayırabilecek, onları yönlendirebilecek, heyecanlı, yenilikçi ve yeni şeyleri öğrenmeyi seven birisi olmalıdır.

 

Melek Yatırımcı faaliyetlerini birkaç cümle ile nasıl özetlersiniz?

Çok genel hatlarıyla melek yatırımcının faaliyetlerini; ya sadece girişimci işletmenin kuruluşunda özellikle çekirdek sermayeyi oluşturan finansal desteği sağlamak veya sadece girişimin ilk kuruluş aşaması veya sonrasında girişimcilere bilgi ve deneyim desteği sağlamak, ya da girişimcilere her ikisini birden, yani hem finansal hem de bilgi desteği sağlamak olarak özetleyebiliriz.

 

Melek Yatırımcılık kavramı ilk kez nerede ve nasıl ortaya çıktı? Ülkemizdeki durumu nedir?

Melek yatırımcı kavramı dilimize ingilizceden (Angel Investor) birebir çeviri olarak girmiştir. “Melek” ifadesi ilk kez özellikle ABD’de 70’li yılların sonunda yeni kurulmuş sermaye ihtiyacı olan işletmelere, firmalara fon sağlayan kişiler için kullanılmıştır.  Dünyada melek yatırımcılığın gelişmesine baktığımızda; bunun en çok ABD’de yoğunlaştığını ve bu tür yatırımları yapan melek yatırımcıların sayısının sadece bu ülkede bile 300 binden fazla olduğunu görüyoruz.  Bunların son zamanlarda ortalama yıllık yatırımları 30 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. ABD’de her gün 200 ayrı girişimcinin melek yatırımcılardan sermaye sağladığı hesaplanıyor. Avrupa’da ise bu sayı daha düşük seviyelerde; 80 bin civarında melek yatırımcı var ve yıllık ortalama yatırım miktarları 5 milyar dolar civarında seyrediyor. Uzun yıllardır yurtdışında çok sayıda başarılı projenin hayat bulmasını sağlayan melek yatırımcıların, artık Türkiye’de de etkin bir şekilde faaliyette olduğunu görüyoruz. Hatta ülkemizde melek yatırımcılar artık kendi aralarında melek yatırımcı ağları bile kuruyor ve çok sayıda ortak birlikte yatırım yapıyorlar. Yapılan yatırım tutarları ABD veya Avrupa’ya göre çok geride olsa da bireysel olarak ciddi bir şekilde proje peşinde koşan yatırımcı meleği olan Türkiye’de artık girişimciler daha kolay destek bulabiliyor. Finansmana erişimde güçlük yaşayan başlangıç ve büyüme aşamasındaki girişimler için çok önemli bir finansman aracı olan Melek Yatırımcılık, artık 2013 yılında Hazine Müsteşarlığı’nca çıkartılan Bireysel Katılım Sermayesi (BKS) hakkındaki Yönetmelik ile Türkiye’de yasal bir zemine oturtulmuştur.  Bu çerçevede Türkiye’de melek yatırımcılar o tarihten bu yana Hazine Müsteşarlığı tarafından belirli şartları karşılamaları durumunda, Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı alabilmektedir.

 

Uzun yıllar profesyonel olarak çalışmış ve yöneticilik yapmış birisi olarak siz böyle bir alana nasıl girdiniz ?

37 yıllık kamu ve özel sektördeki yoğun çalışma dönemimden sonra daha esnek bir tempoda çalışma düşüncesi içinde uzun yıllar sonunda elde edilen bilgi ve deneyimlerimi gençlerle paylaşmak arzusu ile Boğaziçi Üniversite’sinde yarı zamanlı ders vermeye, girişimcilere destek olmaya, onlara mentörlük yapmaya ve çeşitli sosyal sorumluluk projelerinde görev almaya başladım. 2013 yılında Hazine Müsteşarlığı’nın Bireysel Katılım Sertifikası hakkındaki yönetmeliği çıkarması ve benim gibi deneyimli kişilerin girişimcilere destek olunmasını beklediğini ortaya koymasıyla, bunun benim gençler için yapmak istediklerimle de örtüştüğünü görünce, melek yatırımcı lisansını almak açısında bana çok uygun bir gerekçe doğmuş oldu. Böylece girişimcilerin her açıdan desteklenebileceği bu eko sisteme doğrudan katılmam açısından önemli bir adım atma şansını bana yarattı. Ben de bir yerde kendimi bu ortam içinde buldum. Şimdi büyük bir keyif içinde çeşitli üniversitelerin teknokentlerinde, kuluçka merkezlerinde girişimcilere bilgi ve deneyimimi aktarmayı sürdürüyorum.

 

TRAngels Melek Yatırım Ağı’nın yola çıkış ve gelişim hikayesini sizden dinleyebilir miyiz?

2013 yılları sonlarında benim gibi uzun yıllar profesyonel iş yaşamını sürdürmüş, girişimcilik yapmış, ulusal ve uluslararası şirket yönetmiş 13-14 arkadaşımızın bir araya gelerek “deneyimlerimizi gençlere nasıl aktarabiliriz, onlara nasıl yardımcı olabiliriz, yol gösterebiliriz”  diye kendimizi sorgularken, Hazine Müsteşarlığı’nın melek yatırımcılık mevzuatını çıkardığını ve melek yatırımcı lisansı alınabileceğini duyunca bu hedeflerimizi böyle bir yapı içinde gerçekleştirebileceğimizi düşündük. Melek yatırım ağı çatısı altında bu çabalarımızın daha sistematik ve verimli sonuçlar verebileceğini  düşünerek ağımızı kurma çabası içine girdik. Böylece ilk fikirleri 2014 yılı başında atılan ve o yıl içinde olgunlaşan yapımız; Melek Yatırım Ağı (MYA) olarak resmen 2014 yılı sonunda kurularak, 2015 yılı Nisan ayında Hazine Müsteşarlığı tarafından akredite edilerek sonuçlandı.

 

Yola çıkarken hedefiniz neydi?

Amacımız; aynı düşünce ve görüşte olan, esas olarak genç girişimcilere bir katkı vermek, destek olmak ve onlara yol gösterirken ihtiyaçları olacak ilk kaynağı en deneyimli ve bilgili yatırımcılardan sağlama yolunda olan arkadaşlarımızla, aynı zamanda sosyal ortamda bir araya gelerek, değişik alanlardaki birikimlerimizi ve deneyimlerimizi en iyi biçimde gençlere aktarmaktı. Bunu sağlayabilmek için önce 14 arkadaşımızla başlayan yolculuğumuz sonrasında 36 kurucu ortağı bulunan bir yatırım şirketi ve akrediteli melek yatırım ağına dönüştü. Halen Hazine Müsteşarlığından akredite 13 Melek Yatırım Ağı (MYA) bulunmaktadır. Biz de onlardan biriyiz. Kurucu ortaklarımızla beraber MYA’mızda yaklaşık 65 civarında melek yatırımcımız var. Ben de kuruculardan biri olarak halen Ağın başkanlığını sürdürüyorum.

 

Melek yatırım ağı olarak, girişimcilere yatırım yaparken kriterleriniz nedir?

Temelde erken aşamadaki girişimlere yatırım yapıyoruz.  En önemli kriterimiz; girişimlerdeki ürün ya da hizmet için ihtiyaç var mı ve sunulan çözüm bunu karşılıyor mu,  bir farklılık getiriyor mu ve teknolojik olarak bu iş hayata geçirilebilir mi sorularına olumlu cevap alabilmektir. Bizim için ikinci ve diğer önemli kriter; girişimciler bu iş modelini hayata geçirebilirler mi, yeterli bilgiye sahipler mi, tutku ve heyecanları var mı ve bu işi sürdürebilirler mi, bunu görmek isteriz. Daha sonra da bu konuya ilişkin Pazar ve pazara giriş modeli, yurt dışına açılma potansiyeli ve karlılık analizlerini değerlendiriyoruz.

 

Melek Yatırımcılık için ne kadar bütçe ayrılmalı ve kaç girişime yatırım yapılmalı?

Melek yatırımcılığa başlamak isteyenler özellikle ilk olarak yatırım için ayırdıkları bütçenin 5-10’u arasında bir tutarı girişimlere yatırmak üzere ayırmalıdırlar. Melek yatırım için ayrılan bütçenin minimumda 7-8 farklı şirkete yatırılmasında yarar var. Sonuç olarak her girişim/yatırım başarıyla sonuçlanmayabiliyor.

 

 

“ Türkiye için girişimcilik ve özellikle araştırma geliştirmeye dayalı projeler çok önemli. Ne yazık ki ülkemizde klasik yatırım halen gayrimenkul, arsa vb. konular”

 

Genel olarak eklemek istediğiniz başka noktalar var mı?

Türkiye’de büyük çoğunluğu İstanbul’a bulunan melek yatırımcıların az veya çok yatırım yapılan sanayi ve ticareti gelişmiş illerimizin tümünde olması gerekir. Melek yatırımcı sayısının altında yatan felsefesi ile beraber artması da bir o kadar önemlidir. ABD ve Avrupa da 100 binlerle ifade edilen yatırımcı sayısı var. Türkiye için girişimcilik ve özellikle araştırma geliştirmeye dayalı projeler çok önemli. Ne yazık ki ülkemizde klasik yatırım halen gayrimenkul, arsa vb. konular… Halbuki yatırımcı açısından girişimcilerin ortaya koyduğu bu tür yenilikçi yatırımlar üstelik de çok büyük meblağlar gerektirmeden önemli fırsatlar sunuyor. Bunların ülkeye ve topluma yaratacağı katma değerlerinin hiçbir klasik yatırımla karşılaştırılması bile söz konusu olamaz. Bunu anlayabilmek için diğer gelişen ülkelerdeki deneyimleri iyi anlamak gerekir. Melek yatırımcılık sistemi yatırımcıya fırsatlar sunduğu gibi girişimciliğe de büyük katkılar sağlıyor. Yatırımcıların sadece finansal katkısı değil belki de daha önemlisi özellikle melek yatırımcıların girişimcilere aktardıkları bilgi, tecrübe ve ilişki de bu yatırımların büyümesine büyük katkı sağladığı gayet açıktır.

Mustafa Alper

Melek Yatırımcı ve TRAngels Melek Yatırım Ağı Başkanı

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.